مجموعه آیین نامه های وسایل حفاظت فردی و ایمنی و بهداشت کار

برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستور العمل هایی که از طریق شورای حفاظت فنی ( جهت تامین حفاظت فنی) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماریهای حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می شود، برای کلیه کارگاه ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است.

ماده 95قانون کار: هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسئولین واحد ،حادثه ای رخ دهد،شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسئول است.

کارگر و کارفرما کیست ؟

ماده 2قانون کار : کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند.

ماده 3قانون کار – کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند.

مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاه هستند نماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده میگیرند. در صورتی که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است.

آیین نامه وسایل حفاظت فردی و ایمنی مشتمل بر 4فصل و 92ماده در تاریخ 1390/03/21به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

 وظایف کارفرما

ماده1ـ به منظور انتخاب وسایل حفاظت فردی و ایمنی متناسب با نوع کار، کارفرما مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات می باشد.

ماده2ـ کارفرما مکلف است وسایل حفاظت فردی و ایمنی متناسب با نوع و محیط کار و مخـاطرات احتمالی را به تعداد کافی تهیـه و به صورت رایگـان در اخـتیار کارگران قرار دهد.

ماده3ـ کارفرما مکلف است کاربرد صحیح و مراقبت از وسایل حفاظت فردی و ایمنی را به کارگران آموزش دهد.

ماده4ـ کارفـرما مکلف اسـت وسایل حفاظت فردی و ایمنی را در شـرایط مطـلوب نگهداری نموده، و در جایی قرار دهد که دسترسی سریع به آنها امکان پذیر باشد.

ماده 5ـ کارفرما مکلف به جمع آوری و معدوم نمودن وسایل حفاظت فردی و ایمنی معیوب، مستهلک و یا تاریخ مصرف گذشته می باشد.

ماده 6ـ کارفرما باید بر استفاده صحیح کارگران از وسایل حفاظت فردی و ایمنی نظارت کامل داشته باشد.

ماده7ـ کارفرما مکلف است کلیه اطلاعات مربوط به وسایل حفاظت فردی و ایمنی را اعم از نوع وسایل، زمان تحویل، مکان مورد استفاده و عیوب احتمالی ناشی از مصرف را ثبت و نگهداری نماید.

تهیه وسایل حفاظت فردی و ایمنی مورد نیاز و آموزش لازم و نظارت بر استفاده از وظایف کارفرما میباشد.

  وظایف کارگر

ماده 8ـ کارگر موظف است با توجه به آموزش های ارائه شده از وسایل حفاظت فردی و ایمنی خود مراقبت، نظافت و استفاده صحیح نماید. عدم رعایت موارد مذکورقصور در انجام وظیفه محسوب می شود.

ماده9ـ کارگر موظف است در صورت مشاهده هرگونه نقص و یا ایراد در وسایل حفاظت فردی و ایمنی ، مراتب را به سرپرست مربوطه گزارش دهد.

مراقبت و نظافت و استفاده از وسایل حفاظت فردی و ایمنی و اعلام معایب مربوطه از وظایف کارگر است.

 4-5-1-12  سازنده و سایر کارفرمایان کارگاه های ساختمانی موظفند برای تامین ایمنی، سلامت و بهداشت کارگران، وسایل حفاظت فردی و ایمنی و تجهیزات لازم را بر اساس مقررات این مبحث تهیه و در اختیار آنها قرار دهند.

چگونگی کاربرد وسایل حفاظت فردی و ایمنی به کارگران آموخته شود و نیز در مورد کاربرد وسایل و تجهیزات و رعایت مقررات مذکور نظارت دقیق صورت گیرد. کارگران نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل مذکور و اجرای دستور العمل های مربوط می باشند.

بر هـمین اسـاس و طبق مـاده 27قانون کار، دو دلیل عمده بیان شده برای اخراج کارگر:

 1- یکی قصور در انجام وظایف محوله.
2-  نقض آیین نامه های انضباطی کارگاه پس از تذکرات کتبی است.

2-4-12 کلاه ایمنی :

1-2-4-12 در کلیه کارگاههای ساختمانی که در آنها احتمال وارد آمدن صدمات به سر افراد در اثر سقوط فرد از ارتفاع یا سقوط وسایل، تجهیزات و مصالح و یا برخورد با موانع وجود دارد، باید از کلاه ایمنی استاندارد استفاده شود.

آیین نامه وسایل حفاظت فردی و ایمنی مشتمل بر 4فصل و 92ماده در تاریخ 1390/03/21به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است.

ماده – 29 کلاه ایمنی باید از مواد مقاوم در برابر احتراق ساخته شده و دربرابر ضربه و نفوذ اجسام تیز و برنده از مقاومت کافی برخوردار
باشد و نیز برای افراد برقکار باید عایق در برابر الکتریسیته باشد.

ماده -30  وسایل جانبی که بر روی کلاه ایمنی نصب میشود، باید ایمن بوده و از نظر وزن و جایگیری اصول و موازین ایمنی رعایت گردند.

ماده31 –  استفاده از قطعات فلزی در داخل پوسته کلاه ایمنی ممنوع می باشد.

ماده  – 32 باید به محض مشاهده علائم فرسودگی در تجهیزات داخلی کلاه ایمنی، آنها تعویض گردند.

ماده – 33 لبه جلویی کلاه ایمنی نباید مانع دید اطراف و یا استفاده از عینک شود.

ماده – 34 وزن کلاه ایمنی به انضمام کلاف آن باید حداکثر 400گرم بوده و در صورت اضافه شدن وسایل جانبی (لامپ، سپر محافظ صورت، بند چرمی چانه و غیره) نباید از 430گرم بیشتر شود.

به طور کلی خطرات عمده ای که ناحیه سر را در محیط های شغلی تهدید می نماید شامل موارد زیر می باشد:

1-برخورد اشیاء سقوط کرده و پرت شده (اصلی ترین خطر.)
2-برخورد سر با اشیاء ثابت بویژه در فضاهای محدود ومحصور.
3-تماس ناحیه سر با خطوط انتقال برق دار و تجهیزات الکتریکی.
4-گیر کردن موی سر در بین بخشهای متحرک ماشین آلات.
5-خطر پاشیدن مایعات خورنده و سوزاننده شیمیایی.

6-آتش گرفتن موی سر به علل مختلف مثل پاشیدن گدازه – ریزش موی سر در مواد غذایی و اتاقهای تمیز مثل اتاق مونتاژ قطعات حساس و دقیق.

اجزای تشکیل دهنده کلاه ایمنی:

2- پوسته خارجی  2- کلاه یا سرپوش   3- لبه جلو   4- عامل تعلیق ساز  5- پیشانی بند   6- چانه بند
7- نوار پشت گردن   8- نوار عرق گیر

مشخصات ظاهری:

– پوسته کلاه ایمنی باید از مواذ سخت و بادوام ساخته شده و تمام لبه های آن گرد و پرداخت شده باشد. پوسته کلاه باید به طور محکم به تسمه هایی که روی سر قرار میگیرند، متصل بوده و فاصله آزاد بین تسمه و پوسته نباید از دو سانتیمتر کمتر باشد.
– این تسمه و نوارها هم نقش ضربه گیر دارد و هم از تماس سر با پوسته کلاه و عرق کردن سر جلوگیری می نمایند. یعنی در واقع هم نقش ایمنی و هم نقش بهداشتی دارند.
– باید توجه داشت که پوسته کلاه ایمنی، بهیج وجه قابل تعمیر نیست و در صورت مشاهده کوچکترین ترک و یا هر نوع صدمه ناشی از ضربه، باید نوارهای داخلی آن در صورت سالم بودن خارج و به پوسته مشابه دیگری متصل گردد.
– برای کار در شب و محیط های تاریک که احتمال خطر تصادف با وسایل نقلیه موتوری وجود دارد، کلاه ایمنی باید از شبرنگ باشد تا رانندگان به موقع و از فاصله کافی متوجه حضور کارگران گردند.

استانداردهای تجهیزات حفاظت سر و گردن بطور کلی به شرح زیر می باشد:

تست هایی که مطابق با استاندارد EN397روی کلاه ایمنی انجام میگردد عبارت است از:

طول عمر کلاه ایمنی چقدر است؟
الف- در استاندارد های مختلف هیچ طول عمر مشخصی برای کلاه های ایمنی تعریف نشده است و هیچ تاریخ انقضای استانداردی برای
کلاه های ایمنی وجود ندارد.
ب- طول عمرکلاه_ایمنی کاملا به شرایط استفاده از کلاه بستگی دارد و بعنوان یک راهنمای کلی اکثر سازندگان کلاه های ایمنی توصیه
می کنند که :

1- در شرایط معمولی هر 5سال یکبار کلاه تعویض گردد.
2- تحت شرایط سخت ( در دماهای بسیار بالا، زیر نور خورشید و یا در مواجهه با مواد شیمیایی) هر 2سال یکبار کلاه تعویص گردد.
3- در صورت مشاهده هر نوع ترک، آسیب و یا ضربه به کلاه، کلاه باید فورا تعویض گردد.
4- تحت هر شرایطی توصیه میشود یراق آلات کلاه هر 12ماه یکبار تعویض گردد.

👈‼️نکته مهم:
تاریخ درج شده روی کلاه تاریخ تولید کلاه بوده و زمان تعویض نیز از همین تاریخ محاسبه می گردد ( حتی در صورت استفاده نکردن و انبار کردن کلاه) . زیرا مواد بکار رفته در پوسته کلاه در اثر زمان خواص ضربه گیری خود را از دست میدهند.

هنگام کار در فضاهای کوچک و تنگ که احتمال برخورد سر کارگر به بدنه اطراف وجود دارد، باید از کلاه های مخصوص این نوع که فاقد لبه بوده و اصطلاحا  (bump-hat) نامیده می شوند ، استفاده شود.

باید دقت کرد این نوع کلاه ها در موارد دیگر که احتمال سقوط اشیا از ارتفاع وجود دارد، نباید مورد استفاده قرار گیرند.

5-4-12ماسک تنفسی حفاظتی

1-5-4-12 : در مواری که جلوگیری از انتشار گرد و غبار، گازها و بخارهای شیمیایی زیان آور و یا تهویه محیط آلوده به مواد مزبور، از لحاظ
فنی ممکن نباشد، باید ماسک تنفسی حفاظتی استاندارد، مناسب با نوع کار، شرایط محیط و خطرهای مربوط، تهیه و در اختیار کارگران قرار داده شود.

2-5-4-12 : ماسک تنفسی که مورد استفاده قرار گرفته است قبل از اینکه در اختیار فرد دیگری قرار داده شود، باید با آب گرم و صابون شسته وکاملا ضد غفونی گردد.

ماسک های تنفسی را در مواقعی که مورد استفاده نمی باشند، باید در محفظه های در بسته نگهداری نمود.

6-4-12کفش و پوتین ایمن :

1-6-4-12برای کلیه کارگرانی که هنگام کار، پاهایشان در معرض خطر برخورد با اجسام داغ و برنده و یا سقوط اجسام قرار دارند، باید کفش و پوتین ایمنی استاندارد، متناسب با نوع کار و خطرهای مربوط تهیه و در اختیار آنها قرار گیرد. همچنین برای کارگرانی که در معرض خطر برق گرفتگی قراردارند، باید باید کفش ایمنی مخصوص عایق الکتریسیته تهیه و در اختیار آنها قرار گیرد.

2-6-4-12 : کفشها و پوتین های ایمنی باید به راحتی قابل پوشیدن و درآوردن باشند و بند آنها به آسانی باز و بسته شود.

1-6-4-12 : در عملیات بتن ریزی و در موارذی که کار ساختمانی الزاما در آب انجام می شود، به منظور حفاظت پای کارگران در مقابل بتن، رطوبت، آب، گل و از این قبیل، باید به تناسب نوع کار، چکمه یا نیم چکمه لاستیکی استاندارد تهیه و در اختیار آنان قرارگیرد.

ماده48ـ کارگرانی که احتمال سقوط اجسام سنگین روی انگشتان پای آن ها وجود دارد، باید از کفش یا چکمه با سرپنجه ایمنی استفاده نمایند.
ماده49ـ کارگرانی که با مواد خورنده سروکار دارند، باید ازکفش های لاستیکی یا جنس مقاوم در برابر این مواد استفاده کنند.
ماده 50ـ کفش های کارگرانی که با فلزات مذاب، مواد داغ و خورنده کار می کنند، باید مقاوم بوده و لبه کفش برای جلوگیری از نفوذ مواد مذکور به
داخل آن کاملاً به پا و قوزک پا چسبیده و فاقد سوراخ بند کفش باشد.
ماده 51ـ کفش های مورد استفاده در عملیات برق باید نارسانا و فاقد هر گونه قطعه فلزی بوده، همچنین دارای زبانه متصل به دو طرف کفش و ساق بلند باشد.
ماده 52ـ در محیط هایی که احتمال بروز جرقه الکتریکی وجود دارد، کفش های کارگران باید فاقد هر نوع قطعه فلزی باشد.
ماده 53ـ در محیط هایی که احتمال نفوذ اجسام تیز و برنده به کف پا وجود دارد کارگران می بایست از کفش های مخصوص که در زیره آن ورقه فلزی مقاوم به کار رفته استفاده نمایند.

بطور کلی جهت ایمنی پا در برابر خطرات نیاز به مشخصات ذیل داریم:
سر پنجه ایمنی آن طوری طراحی شده است که پا را در مقابل ضربه حداقل 200ژول انرژی و نیروی فشردگی 15کیلو نیوتن حفاظت کند.
سر پنجه حفاظتی آن طوری طراحی شده است که پا را در مقابل ضربه برخورد 100تا 200ژول انرژی حفاظت کند.
زیره کفش در برابر نیروی 30نیوتن به میزان 45درجه خمیدگی پیدا کند.
کفش هادی مقاوت الکتریکی آن در محدوده صفر کیلو اهم تا 100کیلو اهم باشد.
کفشی که مقاومت الکتریکی آن بیشتر از 100کیلو اهم و حداکثر برابر 1000کیلو اهم باشد

4-4-12 عینک ایمنی و سپر محافظ صورت

1-4-4-12 :  به هنگام جوشکاری، برشکاری، آهنگری، ماسه پاشی (سند بلاست)، بتن پاشی (شاتکریت) و نظـایر آن کـه نـوع کـار باعـث ایجـاد خطرهایی برای سر و صورت و چشم کارگران می شود، باید عینک ایمنی و سپر محافظ صورت استاندارد، مناسـب بـا نـوع کـار و خطـر هـای مربوط تهیه و در اختیار آنان قرار گیرد.

2-4-4-12 : برای کارگران ماسه پاش و بتن پاش و از این قبیل، علاوه بر موارد فوق باید سرپوش و سربند حفاظتی نیز تهیـه و در اختیـار آنهـا گذاشته شود.
1-6-4-12 : در محیط های کاری که احتمال وجود تابش نوری ( فرابنفش، مادون قرمز)، گرد و غبار، گازهـا و بخـارات مضـر وجـود دارد، بایـد جهت پیشگیری از عوارض چشمی، حساسیت و سوزش چشم، عینک های حفاظتی مناسب تهیه و در اختیار کارگران قرارداد.

ماده20ـ استفاده از عینک های با تراز حفاظتی برای کارگرانی که احتمال خطر برخورد اجسام به چشم آنها زیاد است، ممنوع بوده و باید از عینک هایی با تراز ایمنی استفاده شود.

ماده21ـ شماره های درجه بندی و تیرگی فیلترهای محافظ چشم مربوط به انواع جوشکاری، برشکاری، ریخته گـری و شیشـه و بلورسـازی بایـد بـر اساس جداول استاندارد مربوط به اشعه ها انتخاب شود.
ماده 22ـ انتـخاب شـماره تیرگی فیلـترها باید بر اساس نور محـیط باشـد تا نیازی به نزدیک شدن بیش از حد کارگر به منطقه کـار و در نتیجـه استنشاق گازهای مضر نباشد.
ماده 23ـ عدسی چشمی باید از هر گونه نقص، حباب های هوا، خراشیدگی، فرورفتگی، علامت های قالب ریـزی شـده، تحـدب و تقعـر، حرکـت مـوجی یـا ناخالصی های واردشده در عدسی که احتمال ضعف بینایی را در استفاده از آن به وجود می آورد، عاری باشد.

ماده 24ـ عیـنک حــفاظتی باید سبک و محکم بوده، کاملاً روی صورت قرار گیـرد و در صورت لزوم به حفاظ های جانبی مجهز شود.

ماده 25ـ قاب عینک های حفاظتی برای کارگرانی که در معرض باد و یا گرد و غبار هستند، باید مقاوم، قابل انعطاف و ضدحساسیت بوده و کاملاً با صورت کارگر مطابقت داشته باشد.
ماده26ـ عینک های حفاظتی برای کارگرانی که با فلزات مذاب کار می کنند، باید در برابر حرارت مقاوم باشد.

ماده27ـ جنس قاب عینک های حــفاظتی برای کارگرانی که با مایـعات خورنده و گازهای خطرناک کار می کنند، باید نرم، قابل انعطـاف و مقـاوم در برابر مایعات و گازهای مذکور باشد. به نحوی که از نفوذ آنها به داخل چشم جلوگیری نماید.
ماده 28ـ برای کارگرانی که دارای نقص بینایی بوده و از عینک های طبی استفاده می کنند باید از عینک هایی اسـتفاده نماینـد کـه ضـمن تـامین بینایی کامل کارگر، شرایط ایمنی لازم را نیز برای آنان فراهم نماید.

برخورد اجسام سخت

یکی از خطرناک ترین حوادثی که در مورد چشم اتفاق می افتد و معمولا منجر به کوری چشم می شود، متلاشـی شـدن و پـرش قطعـات سنگ سمباده و یا سنگ فرز دستی است که علاوه بر چشم به قسمتهای دیگر بدن نیز به ویژه صورت می تواند صدمه وارد سازد.

تذکر:
فقط فرز نیست که دور معین دارد صفحه مورد استفاده هم دارای دور معین همانند فرز می باشد البته می توانـد بـا 100دور بیشتر و یا کمتر باشد.

توجه :
اگر بخواهید از فرزآهنگری با دور 8500دور 180م م برای کار سنگ بری بهره ببرید چون دور صفحه مورد استفاده 6500تا 6600دور اسـت

و اگر فرض را بر این بگذاریم که صفحه مورد اسفاده اصلی و از کیفیت عالی بر خوردار باشد احتمال پاشیدن صفحه بـا بـار اضـافی کـه در
حدود 2000دور می باشد وجود دارد و این در حالی است که ما فرض را روی صفحه با کیفیت بالا گذاشته ایم.
حال اگر از فرز 6500دور 230م م برای کار آهنگری بهره ببرید چون دور صفحه 8500تا 8600دور است خطر پاشیده شدن و خطـر جـانی
وجود ندارد و در نهایت بار اضافی به فرز متحمل می شود که آن را هم می توان با مدیریت بهینه کرد.

10-4-12 گوشی حفاظتی

گوشی حفاظتی: نوعی وسیله حفاظت شنوایی است که با قرارگیری در روی گوش و پوشاندن لاله آن از رسیدن امـواج  صوتی بالاتر از حد مجاز به گوش جلوگیری میکند.

پلاگ گوش: نوعی وسیله حفاظت شنوایی اسـت کـه در داخـل مجرای شنوایی قرار گرفته و با مسدود کردن آن از رسیدن امواج صوتی بـالاتر از حـدمجاز بـه پـرده
صماخ و انتقـال آن بـه گـوش داخلـی جلـوگیری می کند.

1-10-4-12 : هر گاه در محل کار، کارگران در معرض صداهای شدید و مداوم باشند باید گوشی حفاظتی مناسب تهیه و در اختیار آنهـا قـرارگیرد

2-10-4-12 : حفاظ گوش باید همه روزه تمیز شود مگر انواع یکبار مصرف آن که بعد از اسـتفاده دور انداختـه مـی شـود. ضـمنا گوشـی هـای مشترک قبل از استفاده باید ضد عفونی گردد.
3-10-4-12 :  در مواقعی که گوشی حفاظتی مورد استفاده قرار نمی گیرد باید در جلد مخصوصی نگهداری شود تا از تماس بـا روغـن و چربـی و سایر مواد دچار آلودگی و فرسودگی نگردد.

ماده 54ـ پلاگ باید به گونه ای باشد که به سهولت و بدون آسیب در مجرای گوش خارجی قرار گرفته، آن را بپوشاند و به راحتی از گوش خـارج نشود.

ماده 55ـ رعایت مسائل بهداشتی پلاگ ها الزامی بوده و در زمان عدم استفاده باید در محفظه مخصوصی نگهداری شوند.
ماده 56ـ گوشی حفاظتی باید کاملا لاله گوش را پوشانده، از مواد جاذب صدا ساخته شده و در تماس مستقیم با پوست ایجاد عرق و حساسـیت نکند.
ماده 57ـ طول باند اتصالی گوشی حفاظتی باید متغیر و قابل انطباق با وضعیت سر باشد.

ماده 58ـ قابلیت ارتجاعی گوشی حفاظتی باید به حدی باشد که از ایجاد هر نوع فشار یا ناراحتی برای سر جلوگیری نماید.
ماده 59ـ بخش های فلزی گوشی حفاظتی باید در برابر اکسیدشدن مقاوم بوده و قابل ضدعفونی کردن باشد.

8-4-12دستکش حفاظتی

1-8-4-12 : برای حفاظت دست کارگرانی که با اشیاء داغ، تیز، برنده و خشن و یا مواد خورنده و تحریک کننده پوست سـر و کـار دارنـد، بایـد دستکش های حفاظتی استاندارد و ساقه دار، متناسب با نوع کار و خطرهای مربوط تهیه و در اختیار آنان قرارداده شود.

کارگرانی کـه بـا دسـتگاه مته برقی و سایر وسایلی که قطعات گرداننده آنها احتمال درگیری بت دستکش آنان را دارد کار می کنند، نباید از هیج نـوع دستکشـی اسـتفاد نمایند.

12—4-8-2 به منظور حفظ جان کارگران برق کار که به هنگام کار در معرض خطر برق گرفتگی قراردارنـد، بایـد دسـتکش عـایق الکتریسـیته استاندارد تهیه و در اختیلر آنان قرار گیرد.

ماده 60ـ دستکش های حفاظتی باید متناسب با خطرات احتمالی ناشی از کار انتخاب شوند.
ماده 61ـ استفاده از دستکش حفاظتی برای کارهایی که احتمال درگیری آن با قطعات متحرک ماشین آلات وجود دارد، ممنوع است.
ماده 62ـ کارگرانی که با برق سر و کار دارند، باید از دستکش های عایق الکتریسیته متناسب با جریان و ولتاژ الکتریکی مصـرفی اسـتفاده نمایند.
ماده 63ـ بازوبند باید به گونه ای باشد که ضمن قرارگیری و تثبیت در محل خود، حفاظت یکپارچه را برای دست فراهم نماید.
ماده 64ـ بازوبند و ساق دستکش باید حداقل به اندازه 8میلی متر همپوشانی داشته باشند.

ماده 66ـ اندازه، جنس و شکل دستکش باید به گونه ای باشد که ضمن تامین راحتی انگشتان، حرکت آنها به سادگی امکان پذیر باشد.

گردآوری : مهدی عشقی منفرد طهرانی 

(( کارشناس عمران – کارشناس ارشد عمران- سازه
کارشناس ارشد مهندسی ایمنی، بهداشت، محیط زیست ( ( H.S.E
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی (ایمنی ساختمان)
مدرس دانشگاه
مدرس ورود به حرفه و ارتقاء سازمان نظام مهندسی ))