نکاتی اجرایی در خصوص آرماتوربندی فونداسیون

 بعد از گودبرداری و آماده سازی زمین و اجرای بتن مگر ، کار آرماتوربندی فونداسیون شروع می شود.

 یکی از بخشهای مهم سازه ، آرماتوربندی فونداسیون می باشد. بعد از مشخص شدن کنج ها و بر فونداسیون و آکس ستونها ( بهتره است که توسط نقشه بردار انجام شود ) ، نوبت به انجام عملیات برشکاری و خم کردن آرماتورها ( طولی و عرضی ) ، خاموتها ، خرکها ، سنجاقکها و … می رسد ، البته با توجه به نقشه فونداسیون که در مجموعه نقشه های سازه یی ساختمان قرار دارد.

 همانطور که می دانیم قبل از تهیه لیست برش ، باید سایز و اندازه آرماتورها رو از روی نقشه بررسی کنیم تا از بروز اشتباهات بعدی جلوگیری نماییم.

حدالامکان باید سعی کنیم محل خم و برش آرماتورها در کارگاه ، در یک قسمت مشخص و دور از کارگاه اصلی قرار داشته باشد.

معمولا در کارگاه ها ، با توجه به بزرگی یا کوچکی آن ، آرماتورها ( میلگرد ) را با دست ( انواع آچار و خم زن دستی یا با استفاده از میز کار کارگاهی ) یا ماشین ، عملیات خم و برش آرماتور انجام می شود.

مسئول کارگاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تایید شده ، تعداد و شکل هر آرماتور را تعیین نموده و به افراد مربوطه داده و مواردی نظیر طول آرماتور ، محل خم کردن ، زاویه خم کردن ، طول قلابها و … را بر اساس نقشه و جدول آرماتوربندی فونداسیون که در نقشه های اجرایی سازه ذکر شده ، کنترل نماید.

میلگرد

معمولا میلگرد های مورد استفاده ، از نوع  A2 و A3  می باشد که انواع مورد استفاده آن به صورت زیر است :

الف : میلگرد ساده    ب : میلگرد آجدار     ج : میلگرد آجدار پیچیده

روش تشخیص میلگرد  A2 از A3 :

الف : میلگرد A3 شکننده ( تردتر) است. اما میلگرد A2 انعزاف پذیری بیشتری دارد ، به این معنی که خم شدنش با نرمی همراه است.

ب : آج میلگرد A2 به شکل فنری است.

ج : آج میلگرد A3 به صورت ضربدری ولی در A2 به صورت منفرد می باشد.

د :  آج در میلگردهای A2 به صورت موازی ولی در میلگردهای A3 به صورت هفتی هشتی می باشد.

متاسفانه بدلیل سوءاستفاده برخی تولیدکنندگان ، میلگردهایی در یازار عرضه می شود که به عنوان مثال از آج میلگرد A3 استفاده شده ولی مقاومت فیزیکی و شیمیایی آن با میلگرد A2 سازگار است. قطع به یقین برای صحت و اطمینان مطابق آیین نامه باید با انجام آزمایشات ، نوع میلگرد را مشخص نمود.

خم کردن آرماتور ها

میلگردهای تا قطر 12 میلیمتر را می توان با ابزار دستی خم کرد ولی برای آرماتورهای بزرگتر ، بهتر است با دستگاه مکانیکی خم شود. سرعت خم کردن آرماتورها باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس کارگاه به صورت تجربی تعیین گردد. باید از خم کردن آرماتور در درجه حرارت کمتر از 5 درجه سانتیگراد خودداری نمود. از بازکردن خم های آرماتورهای شکل داده شده و مصرف آن در قسمتی دیگر باید پرهیز کرد . ( مگر با نظر مهندس ناظر )

زمانیکه خم کردن آرماتورها بوسیله دست انجام می شود ، میزکار مناسبی باید انتخاب کرد تا در هنگام خم کردن ، میلگرد را به شکل مطلوب نگاه دارد ، تا میلگرد خم شده مسطح و صاف باشد.

کاملا واضح است که در خم کاری میلگردها با دست نمی توان به خوبی محدودیت قطر خم و سرعت خم کاری را رعایت نمود. همچنین قطر خم در قسمتهای مختلف یکسان نخواهد بود. بخصوص وقتی در هوای سرد ، خم کاری انجام شود یا از میلگردهای پر مقاومت و ترد یا قطر زیاد استفاده شود ، لازم است از دستگاه های خم کن مکانیکی برای رفع این اشکال ، استفاده کرد.

مونتاژ و بستن میلگردها

بعد از عملیات خم و برش میلگردها ، حال نوبت به سرهم کردن آنها در داخل پی است. با توجه به نقشه سازه ، میلگرد ها از زیر فونداسیون تا روی سطح پی به ترتیب روی هم قرار گرفته و با رعایت فاصله از هم و بوسیله سیم و انبر آرماتوربندی بسته خواهند شد.

بعد از مونتاژ میلگردهای اصلی و خاموتها ،  نوبت به میلگردهای تقویتی و همپنین ریشه ستونها می رسد . نکته بسیار مهم در جاگذاری ریشه های ستون ، اجرا شدن خاموتهای آن داخل فونداسیون است که نکته بسیار مهمی به مشار می رود.

خاموتهای داخل فونداسیون حتما باید اجرا گردند و یکی از گزینه هایی که قبل از بتن ریزی توسط ناظر ساختمان باید چک شود همین خاموتهای زیر ریشه ستونها می باشد.

نکات اجرایی در آرماتوربندی فونداسیون

در عملیات آرماتوربندی فونداسیون ، رعایت اصول آیین نامه یی همواره یکی از تاکیدات سازمان نظام مهندسی می باشد.

همانطور که می دانیم طول هر شاخه میلگرد 12 متر است و گاهی باید در طول های بیشتر از 12 متر ، میلگردها را اورلب یا با وصله پوششی  اجرا کرد. باید دقت نماییم که این همپوشانی در نزدیکی ستون یا زیر ستون انجام نشود.

به یاد داشته باشیم طول اورلب ( همپوشانی ) ، بدون شک از سوی مهندس محاسب و طراح مشخص می گردد.

آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در هنگام بتن ریزی از جای خود تکان نخورند و جابجا نگردند و فاصله آنها از هم طوری باشد که بزرگترین دانه بتن ، به راحتی از بین میلگردها رد شده و در جای خود قرار گیرد.

استفاده از کاور مناسب یا همان اسپیسر ( spacer )

پوشش بتنی روی میلگردها یا به عبارتی کاور بتن برابر است با : حداقل فاصله بین رویه میلگردها ، اعم از طولی و عرضی ، تا نزدیکترین سطح آزاد بتن.

جهت تامین کاور بتن ، از اسپیسر و یا لقمه های بتنی موجود در بازار یا ساخته شده در کارگاه ها استفاده می شود.

متاسفانه در بعضی از کارگاه ها مشاهده می شود از قطعات آجر یا سنگهای مورد استفاده در ساختمان استفاده میشود که کاملا اشتباه است. هدف از کاور ، فاصله گرفتن میلگردهای تحتانی از سطح پی می باشد.

مطابق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ، رعایت موارد زیر در خصوص کاور بتن ضروری است :

مطابق بند 9-6-8-3 ضخامت پوشش بتنی میلگرد ها ، متناسب با شرایط و نوع قطعه مورد نظر نباید از مقادیر داده شده در جدول 9-6-6 و موارد الف و ب  کمتر باشد :

الف – قطر میلگرد ها        ب – چهار سوم بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه ها

 مطابق بند 9-6-8- 4 در صورتي كه بتن در جوار ديواره خاكي مقاوم ريخته شود و بطور دائم با آن در تماس باشد ، ضخامت پوشش نبايد كمتر از 75 ميليمتر اختيار گردد.

-براي میلگرد با قطر بيش از 36 ميليمتر، مقادير پوشش بايد 10 ميليمتر اضافه شود.